520 sanatçı, 1500’ü aşkın eser, dünya emek var. Ama Contemporary İstanbul kapısında zafer pozu veren sanatçılar değil, ‘taze, heykele saldırmış, bir şey de olmayacağını bilen’ bir grup var. Yeni nesil hayatımızın küratörleri de onlar!

• Bu yazı 5 Kasım 2016 tarihinde Nilay Örnek’in Sözcü Cumartesi ekindeki köşesinde yayımlanmıştır.

Ben de Ali Elmacı yerinde olsam kahrolurdum.
Bir heykel yapacaksın, yobazlar fuarı bu heykel nedeniyle basacak, olaylar çıkacak, ‘heykelin kaldırılma kararı ayrı, kaldırılmama kararı’ ayrı dert olacak! Tehditler alıp huzursuz olacaksın. Fuara 20 ülkeden 70 galeri, 520 sanatçı 1500’ten fazla eseriyle katılmış; günün sonunda bir sen, hem de böyle bir olayla sivriliyor olacaksın!
Rezalet!
Ama genel halimiz tam da bu değil mi? Şok, hayalkırıklığı ve korku.

BIKMIŞIZ ZATEN İNŞAATTAN

Sırf, 11. Contemporary İstanbul’dan (CI) konuşabilseydik keşke. Ama işte önümüze sunulan gündem, bize iyi gelecek çok şeyi sıfırlamayı iyi biliyor.
Büyük emek! Özellikle de 15 Temmuz’un, yurtdışından gelen iptallerin, turistsiz geçen günlerin ardından önemli.
Bu sene fuar küçülmüş, koridor aralıkları büyümüş. Her ne kadar girişi ve içerideki o garip toplaşma alanını bir düzene sokmuş olsa da, -mimar Fahrettin Aykut’a tüm saygımla- fuar alanının dışına ‘inşaat süsü’ veren metal iskeletli enstelasyonu gerçek sandığımı ve baya sevmediğimi söyleyebilirim. Evet sanatın görevi bazen de rahatsız etmek ama bıkmışım inşaattan!
Misal Kabataş İskelesi inşaatı, kazık çakmasından ağaç kesimine tüm şenlikleri (!) ve Beyoğlu’nu kaplayan dev gürültüsüyle başladı; yorgunuz. Ve o eserle yapılan eleştiriyi asıl anlaması gerekenlerin de anladığını inanın sanmıyorum.

ANLATIMDAN ANLA KOLEKSİYONERİ

Bu senenin büyük yeniliği olan, sonra kitabı da basılacak olan Collectors’ Stories yani ‘Koleksiyoner Hikâyeleri’ bölümü cazip! Fikir Murat Pilevneli’ninmiş. Türkiye’nin 60 önemli koleksiyonerinin koleksiyonundan, Marc-Olivier Wahler’in küratörlüğü ve Marcus Graf’ın danışmanlığında 102 eser seçilmiş, sergileniyor.
Açıkçası eserler kadar vaktimi, koleksiyonerlerin -büyük çoğunlukla- bizzat kendilerinin yazdığı, eserle ilişkilerini anlatan metinlere ayırdığımı söylemeliyim. Bazı koleksiyonerlerin eserle daha matematik, soğuk bir ilişki kurduğunu görüyorsun mesela… Kimi de sanatçı ya da eserine aşk beslemiş, uzun süre ısrarla kovalamış. Ari Meşulam’ı çok taktir ettim mesela; Naim Nihmet ve Rezzan Benardete çok samimi geldi, eseri sahiplenme tutkularıyla.

DE, DA AYIRAMAYANLAR, ESPRİ OLANLAR

Koleksiyonerler arasındaki Cem Yılmaz da “Tom Wesselman yalın bir abimiz.. Basquiat printleriyle ilgilenirken ‘abiler’ bölümünden ona da bir göz atmıştım, hesaplı da buldum, kaçırmadım:)” gibi cümleleriyle, hemen genelden ayrılıyor.
Yalnız, de ve da ayıramayan koleksiyonerler olmuş, keşke bir editör ön okumada fark etseymiş.

GÜNEŞTEKİN VE ERBİL YENİLERİYLE

Bu sene yeniler de vardı, normal olarak “Ben bunun benzerini geçen sene de görmüştüm” diyebileceğimiz pek çok iş de. Evet Instagram’dan tekrar tekrar görmek eserlerin yüzünü eskitiyor olabilir ama sanatçı tarzı diye de bir şey var.
Standından ‘cemiyet hayatının önemli isimlerinin’ asla eksik olmadığı Ahmet Güneştekin, bu sene baya yeni ve baya akıllara kazınacak, dikkat çekici bir seriyle karşımızdaydı. Devrim Erbil de mimari proje tadında dokunuşlarıyla yenilenmişti.

SATIN ALINABİLİR TASARIMLAR

Bu sene fuarın tasarım tarafı da öne çıkmıştı. Kezban Arca Batıbeki sehpaları, Ela Cindoruk takıları, Yılmaz Aysan’ın telden takı ve heykelleri ya da bana bu fuarların hep en eğlenen ekibi izlenimi veren PG Art Gallery sanatçılarının ipek eşarplara, kolye ve çantalara dönüştürülen tasarımları gibi satın alınabilir, uygun fiyatlı işler de satıştaydı.
Tabii Arçelik’in, endüstriyel ürünleri Seçkin Pirim, Sema Topaloğlu, Ela Cindoruk ve Nazan Pak ile sanata dönüştüren projesi de görülmelik. Pirim’in ocak aparatlarından sehpalarını, çamaşır makinesi kazanından lambaları başköşeye koyarsınız.

BİR DE ZAFER POZU VERİYORLAR

Gezerseniz, bakarsanız, okursanız, çok şey var; iyi de geliyor.
Ama sonuçta o kapıdan çıktığınızda, televizyonu açtığınızda -malum cuma sabahına ağırlaştırılmış internet ile uyandık- çok şey sıfırlanıyor.
Proje okullara karşı açıklama yapan bir hanımefendiyi gördüm geçen televizyonda, “Ya gerçekten çok basit bir şey istiyorum” diyordu, “Densin ki proje okul budur, şu nedenle yaptık, çocuğunuza bu nedenlerle iyi gelecek. Bu açıklamaya bile razıyım. Bu bile yapılmıyor.”
Ben de bazı eserleri anlamadım ya da beğenmiyorum, ama anlamadığım şeye saldırmıyorum. Saldıran da kaçmıyor, saklanmıyor, ceza almaktan korkmuyor ne ilginç; zafer pozu veriyor.
Çünkü şu günlerde yaşadığımız hayatın küratörleri onlar; onların eserleri gururla sergileniyor!

• Yazının öne çıkan kapak görseli Naim Nihmet koleksiyonundan Desiree Dolron.