‘Beton balı’… Yersen çok seversin

Gazete yazıları, Hayata Dair, İlginç bilgi, Şehir

Şehir arıcılığının hızla yayıldığını, İstanbul’da da pek çok kişinin yaptığını, ıhlamur, akasya ve kestane ağaçlarının ballarının çok güzel olduğunu biliyor musunuz? İlgi çekici, anlatayım

Üç yıldır bitirilemeyen, ‘şekilden şekile betonlaşan’ Taksim Meydanı’ndan geçmişim… Üzerine, güneşin altında ağaç gölgeleri kovalayarak yürümüşüm… “İçinde beton geçen bir cümle duyacak ve seveceksin” deseler inanmazdım.
Ama böyle oldu!
‘Beton balı’, Fransızlar’ın Ali Yurttagül’ün şehirde ürettiği ‘Brüksel balına’ taktıkları isim.
“Şehirde üretilen bir balı çok beğeneceksin” deseler de inanmazdım; ama çok beğendim… Zaten Fransızlar da beğenmiş olacak ki, bu ismi taktıkları balı keyifle satıyor, satın alıp tüketiyorlar.
‘Şehirli iş çarkından çıkıp’ Gökçeada’da arıcılığa başlayan, Buğday Derneği üyelerinden Yasemin Kireç, meraklıları için geçtiğimiz pazar günü Bomonti Ada’da bir toplantı organize etmişti.
Konuşmacı Ali Bey’i dinleyince zaten meraklı olduğum ‘şehirde arıcılık’ işine daha da özendim.
Sağlıklı yemek, tarım, şehir hayatı, doğa, arıların hayatımızdaki önemi hepimizin meselesi… Belki sizin de ilginizi çeker diye anlatayım.

ŞEHİRDEKİ ARI GÜVENDE!

Arı sayısı tüm dünyada azalıyor. Tarlalarda, tarım arazisinde arı sayısındaki düşüş yüzde 50. İlginç olansa bu oranın şehirlerde ise yüzde 1 olması.
Neden olarak tarım ilaçları gösteriliyor. Tarım ilaçları (pestisit) içindeki maddeler arıların kimyasını, ‘yön bulma’ duygularını bozuyor. ‘Kimya devleri’ ise bu işin tek sorumlusunun ‘varua’ adlı Doğu Asya kaynaklı bir asalak olduğunu söylüyor.
Sonuçta arıların şehirlerde tarlalardan daha güvende olması ilginç bir bilgi! ‘Bees in the cities’ (Arılar şehirde) adlı bir de hareket başlamış. Ali Bey’e göre ürün almak için en az emek isteyen işlerden biri arıcılık. Bir kere öğrenip doğru sistemi kurdunuz mu, doğru kontrollerle, az emekle iyi ürün alabiliyorsunuz.

9781604692877-keeping-bees-in-towns-and-cities-1
‘Arılar şehirde’ hareketi pek çok Avrupa ve Amerikan şehrinde hızla yayılıyor. Bunun için eğitimler veriliyor, özel kitaplar yapılıyor.

IHLAMUR, KESTANE, AKASYA

Ali Yurttagül, Antakya doğumlu; Türkiye, ardından Berlin’deki eğitimlerinin ardından kendini Avrupa Parlamentosu’nda danışmanlık yaparken bulmuş; Yeşiller Partisi’nin de danışmanlarındanmış. Yıllardır yurtdışında yaşıyor; 6 senedir de Brüksel’de ‘şehir arıcılığı’ yapıyor.
İşe, bitişik nizam, ön tarafı sokağa bakan ama arkası bahçeli, 2 katlı evinin terasına koymak üzere iki kovan almakla başlamış.
Bir siyaset bilimci olarak sormadığı soruları sorar, hava raporları, ağaç cinsleri, arı türleri gibi konularla ilgilenir olmuş.
İlk yıl hiç bal almamış, arada çok hata da yapmış, çok şey de öğrenmiş. Şimdi 4 kovandan -arılara da 15 kilo bırakmasına rağmen- 185 kilo kadar lezzetli bal alıyor. Bunu da arkadaşları aracılığıyla masraflarını da çıkarmak için satıyor.
Ihlamur, kestane ve akasya mesela, güzel bala dönüşen ve onun şansına Brüksel’de fazlaca şehirde bulunan ağaçlar. Yurttagül, İstanbul’da da belediyelerin bu üç ağaç türünü ekmesini öneriyor.

California Agriculture journal, October - December 2013, Volume 67, Issue 4. Research news: UC Cooperative Extension helps farming sprout in the city

NASIL ŞEHİR ARICILIĞI YAPARIM?

Peki ben şehir arıcılığına meraklandım, ne yapmalıyım? Bunun yanıtı kaba hatlarıyla şöyle:
1- Teorik, teknik bilgi şart. Arılar, kovanlar ve yetiştiricilik konusunda, özellikle ilk yıl ‘bir ustadan’ tavsiyeler almak en iyisi.
2- En uygun alanlar korular, parklar, bahçeler, genel olarak yeşil alanlar, mezarlıklar, Boğaz.
3- Teras, balkon ve evlerin bahçeleri de uygun ‘olabilir’ ama zor. Avrupa’da 15 metre içindeki herkesten izin almak şart, Türkiye’de ise bu 200 metreye kadar çıkabiliyor.. Ayrıca ‘komşular’ zor; ‘arı’ bilmeyeni korkutabiliyor.
4- Pek çok kişi için en uygun yer çatı.
5- Şehirlerde arıcılık malzemeleri satanlar var.
6- En az 2 kovanınız olsun; bu, 5-6’yı geçmesin.
7- Sonrası öğrenilecek şeyler; “kovanlar gölgede olmalı, sesten korunmalı, az açılıp bakılmalı” gibi ayrıntılar çok.

Chris Kulhanek, Minneapolis'deki şehir arıcılığı denemelerinde...
Chris Kulhanek, Minneapolis’deki şehir arıcılığı denemelerinde…

KUZGUNCUK’TA DERSLER

İstanbul’da Kuzguncuk Bostanı (ve mücadelesi) meşhur; Ali Bey, bu kıştan itibaren orada arıcılığa başlayacak. Hatta dersler vermeyi düşünüyor.
Şehirde yapılan bir balın kırsalla yarışması, ‘Kuzguncuk’ ya da ‘Bostan’ balı fikri ümit veriyor.
Bu arada Ali Bey’in güzel bir sözü var; “Çiçeklerin tüm renk, güzellik ve kokuları bal arıları için çekici olmak, onları kucaklayabilmek içindir” diyor.

bee1

 

  • Bu yazı Nilay Örnek’in Sözcü Gazetesi’ndeki köşesinde 7 Haziran 2016 tarihinde yayınlanmıştır.

sehir ariciligi 2